در ادامه این نوشتار راجع به تاریخچه علم مواد و در ادامه راجع به تاریخچه سرامیک نوشته ایم.
عصر سنگ
تمدن بشری با عصر سنگ آغاز میشود. دوره ای که بشر برای تولید ابزار، سلاح و سرپناه از موادی مثل استخوان حیوانات، چوب و از همه مهمتر، از سنگ استفاده می کرده است. ابزارهای سنگی به دلیل سختی مناست و استحکام بالا مورد توجه بشر بوده اند. به این دوره از زندگی بشر، دوره سنگ یا دوره پارینه سنگی گفته می شود.
سفال جزو اولین ساخته های دست بشر
سفال جزو اولین ساخته های دسته بشر است و در زمره سرامیکهای سنتی قرار میگیرد. سفالها به خاطر دیرگداز بودن و همچنین تخلخل حداقلی به عنوان ظروف مورد استفاده قرار میگرفته اند.
سفالگران دیدند که حین پخت سفال، بعضی از سنگها، در برابر حرارت ذوب میشوند و شکل آنها تغییر میکند و بر این سنگها نام نوسنگی مس را قرار دادند. بعد از آن، بکارگیری فلزها و ابزارهای فلزی، جامعه بشری را ارتقا داد.
تاریخچه سرامیک
آدمهای اولیه تقریبا هیچ درکی از پلاستیکها و فلزات نداشتند و تنها مواردی که درک می کردند، سنگها، گیاهان، پوست، گوش و استخوان حیوانات بود.
سنگها سرامیکهایی هستند که توسط طبیعت ساخته شده اند و همانطور که در ابتدا گفتیم، بخاطر استحکام و مقاومت بالا، همواره مورد توجه بشر بوده اند.
سنگ، سفال و کاشی از مصالح ضروری ساختمان هستند که هزاران سال است که بدون استفاده از کوره، کنار آتش پخت شده و مورد استفاده قرار میگرفتند.
سفال سازی در ۴۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در ایران آغاز شده است. نمونه های سفال که توسط چرخ سفالگری ساخته شده اند در اواسط هزاره سوم قبل از میلاد مسیح در شهر شوش یافت شده است.
همچنین سرامیکهایی در سیلک کاشان، تپه حسنلو آذربایجان، تپه حصار دامغان، اسماعیل آباد قزوین و تخت جمشید از جمله شهرهایی هستند که در آنها نمونه های متعددی از انواع کاشی و آجرهای لعاب دار به همراه تعدادی سفال کوچک بدست آمده که نشانه تولید سفالگری در دوره تمدن ایلامی است.
سرامیکها در عصر فلزات
با کشف فلزات و ساخته شدن ابزار آلات فلزی، سرامیکها بخاطر دارا بودن خاصیت دیرگدازی، ارزشمندتر شدند.
تحول سرامیکهای سنتی با ساخته شدن چرخ سفالگری در حدود ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح کلید خوردن. تولید سرامیکها شکل دار نتیجه این تحول بود. چینی ها در فرایند تحول از غربی ها پیشی گرفتند و موفق به ساخت کوره هایی شدند که تا دماهای حدود ۱۲۰۰ درجه را فراهم میکرد. بعد از ساختن کوره، متوجه شدند که ظرفهای پخته شده در دماهای بالاتر، تخلخل کمتری دارند و نیازی به لعاب کاری ندارند.
با کشف کائولن یا همان رس سفید، ظرفهایی ساخته شد که در مقایسه با سفالینه ها و سنگینه های قهوه ای و قرمز، سفید رنگ بودند.
پرسلان، سفال، کاشی، آجر، سیمان و شیشه، همگی نمونه هایی از سرامیکهای سنتی هستند.
در مقالات آینده راجع به سرامیکهای پیشرفته خواهیم نوشت.